Miquèu GRACIET

D’autes còps, dens un beròi e charmant vilatge deu bòrd de l’Ador. Lo curè èra hòrt estimat preus sons parropians dens la vita vitanta. Com a Saubuça qu’i vam tots en cussa, las hemnas se con.hessavan cada mes, tà respectar la bona educacion deus gens de qui cau. Dab hòrt de paciénça costumèra, lo brave curè natiu de Castanhàs-Solens en Shalòssa, que n’avè pro d’enténer díser istoèras de joenessa o estrabucs matrimoniaus. Eth qu’èra per la patz deus cobles lo mei possible sincèrament.

Qu’avè convienut un còp per totas, que quan las hemnas avèn hèit lo pecat de Subercèu, que devèn díser qu’èran càdudas dens lo lavadèr ! Com aquò qu’èra mei aisit per tot lo monde e sustot qu’evitèva comentaris mauvienuts ! Pr’amor de tota faiçon, de Podepè estant dinc a Joanicai, en passant per la Pèiralonga e Batèsta, las hemnas sibusatas hasèvan totas las lors bugadas au lavadèr de Vesincamp,l ‘endret amacat per har aquera cuenta. Plan solide, au ras de la grana sahuquèra naturaument plan nomada. Qu’es d’alhors l’origina deu nom de la comuna : lòc plantat de sahucs o saubucs, çò qui vòu díser en francés : sureaux.

Dab bèth drin de finessa, lo brave curè, lo Vincenç Dupoi contunhèva lo son dever dinc au jorn on èra vadut hòrt vielh e justament Monsenhor l’avesque l’i a notificat que calèva préner la soa retirada plan meritada a Buglòsa.

Lo jorn de la soa partença, qu’èra ua grana hèsta au vilatge. Arron la suberbèra recepcion oficiau, lo prèste au gran còr, tot esmavut de recéber tant de reconeishença, que s’apressa deu maire dab respècte e cortesia.

En apartat, que profieitè deu parat de l’i chebitejar a l’aurelha que calerà hicar lo son successor au corrent : quan las hemnas se confèssan en disent que son càdudas dens lo lavadèr, qu’es simplament ua faiçon de parlar deu parçan, segurament ua imatge de circonstancia !

Lo maire qu’avè bien prometut de guardar lo secret au perhons deu son còr, mes pardi, aqueth diable de pendant, autanlèu que pensèva a córrer lo cotilhoèr a cada còp qui’s parava !

A l’epòca, n’èra pas enqüèra la mòda deus telofonets portables, mes per escàs, profieitant de la situacion, tots los òmis de la comuna qu’an sabut la beròja frasa qui esconudament liberava las hemnas !

Justament lo navèth, un joenòt maransinòt tot recentament ordonat prèste començava la soa carrièra dab eslam e estrambòrd. Per l’abat Ives Gujòt, qu’èra tot navèth, tot bèth, tà seguir las bonas manièras deu son digne predecessor, qu’a prés en carga l’acostuma apitada dab planvolença per son celèbre davancèr, esperant bons encontres deus sons fidèus parropians.

Arriba donc lo jorn de la con.hession, tant atendut puishque la glèisa èra conhida de hemnas. La purmèra qui’s presenta tà enumerar los sons pecats qu’èra càduda dus còps dens lo lavadèr e la dusau tres o quate còps !

Tot estavanit de suscòp, cèrtament curiós, lo preste que’u demanda : « Aquò hòu ! Mes n’avetz pas avut mau au mensh ?

- Ò que non mossur curè, que hèi justament hòrt de ben, tà har passà’s l’enveja ! »

Quina suspresa ! L’abat Gujòt estó hòrt sambotit d’enténer aquò !

Dab la soa bona volontat, que balha totun l’absolucion e contunha la con.hession. Finaument n’èra pas sonque quauquas uas, mes qu’èra forçat qu’arribèssi un jorn, la mau parat d’enténer díser que totas las hemnas, Diu sap com ? … èran totas càdudas mantuns còps dens lo lavadèr !

Aquò ne va pas mei peu praube prèste e a la fin s’escapa la paciénça. Descoratgat que se’n va trobar lo maire tà esclarir la situacion de segur confusa.

« Escotatz mossur lo maire, lo vòste lavadèr deu estar hòrt vielh e tot cossoat e poirit puishque totas las hemnas : càden dehens !

E devetz bien avéisher quauquas plancas e puntas tà reparar lo lavadèr com cau ? »

Lo maire l’i torna respóner :

« Qu’aviserèi lo cantonièr de l’arrehar sancèrament ! »

Lo maire ordona donc de tornar har un lavadèr dab los materiaus qui cau dens las règlas de l’art. Tanben qu’arrecomanda au Baptiste d’avisar lo curè quan serà completament acabat. Un còp lo tribalh hèit suenhosament lo curè estó previenut autanlèu, qu’es la mendre de las causas.

Lo temps que passa dens lo vilatge de Saubuça, au redís de l’Ador, pr’amor dab un lavadèr tot nau, las hemnas Sibusatas van poder har las lors bugadas en tota seguretat dab hidança, se pensava lo pasible joen abat.

Lo jorn de la confession arriba per l’abat Gujòt, qui es a las estanças d’esperar enfin parropianas seriosas, sustot de qui cau !

Tot comença dab un pregond respècte, puish la purmèra hemna enumèra los sons pecats : tota seriosa, que’u ditz qu’es càduda tres còps dens lo lavadèr !

« Mes çò qu’i a donc dens aqueth lavadèr ?

Mes bissè, per malastre, s’es donc possible ?

Entà díser la franca vertat, aquò n’ac pòdi pas créder ! »

Tot susprés, exclamà’s lo prèste un chicòt credule !

Malaja ! Arron aquò, en seguint, totas las hemnas èran càdudas dens lo lavadèr !

Lo praube curè ne’n pòt pas mèi, suu còp de la malicia que se’n va trobar lo maire, de tira a granas camadas viste hèit e plan fotut !

Lo purmèr consol, tot urós d’arcuélher lo curè, dab cortesia respectabla, a la faiçon d’un estrucèr que’u ditz :

« Vedetz plan mossur curè, qu’èi tienut compte de vòsta remarca sensada puisqu’adara qu’am un lavadèr tot nau !

- Quiò, quiò ! Qu’èi vist qu’es hòrt beròi, de segur, mes totun ne compreni pas tostemps perqué las hemnas i càden dehens ?

- Escotatz mossur curè, que son tant aucupadas a parlar de bitsègas e parpalhòus, que a còps son destrigadas, e pardi a fòrça de barloquejar, malestrugament qu’eslissan segur shens vóler ac har !

- Enfin, totun, totas malastrugas, aquò qu’es un chic hòrt que’n soi segur, o lavetz lo vòste lavadèr qu’es lhèu embroishit, qui sap ?

De mei, aqueste mes, quitament la vòsta hemna qu’i es càduda tres còps !

- Diu vivant ! Que’me’n aucupi, mossur curè, que me’n aucupi ! »

A partida d’aqueth moment, qu’i a avut dens cada familha de Saubuça, ua discutida de mesa au punt, e sustot n’an pas jamès entenut díser las hemnas qu’èran càdudas dens lo lavadèr !

Mes adara, n’estancan pas lo progrès tecnologic dab la modernizacion de las maquinas de lavar, qui sap donc çò qui pòt arribar !

Pour revenir au sommaire du capitol, cliquer ici