LO PRAUBE E LO DIABLE

 

 

 

Marcel Sarraute

 

 

[Un conde dit preu Bernat Paton en 1984 e

publicat en çò de las edicions « Reclams » en 1987]

 

 

Ua istòria de ger, ua istòria de uei, qui sap, de doman.

 

Sus un camin qui enlòc ne menhava, un praube que n’anava. Paisan tota la soa vita, que l’avèn tot panat. Publicitat : « Le Crédit Agricole, le bon sens près de chez vous ! » Arrevirat en Gascon : « Lo Credit Agricòla, lo maishant sans au ras de vòsta ! »

 

Lo praube que n’anava en se demandant on dromiré lo ser, on minjaré. En arriban ad ua horcada de camins, tot d’un còp, que’s ved un eslambrec, huec ! Quauqu’un de negue, de pelut, de cornut, de codut, de codut horcut. Lo diable ! Lo diable dens un bon jorn, qui avè entenut plànher lo praube.

 

- Çò que vulhis, que t’ac balharèi, ce ditz lo diable, fiér. Çò que vulhis, que t’ac balharèi, solament que t’averteishi, que’n balharèi lo doble au ton vesin… Dens tres jorns, que’ns tornaram véder !

 

Un eslambrec… Lo diable dispareishut.

 

E lo praube que’s disó : „Aqui que l’èi, la mia escadença ! Que vau demandar au diable ? Òh ! N’èi pas besonh de gran causa. S’avèi ua petita maison, dab un tròç de crampa, un tròç de cosina, s’avèi ua petita… Que va demandà’u ua petita maison ! »

 

- Ah ! E òc, mes lo vesin que n’aurà ua grana… E lo vesin que’s va crompar las tèrras per l’intermediari de la SAFER, las tèrras sasidas preu Credit Agricòla…

Aquò, la grana maison, ne l’aurà pas james ! Aquò james, james !

Vam, que vau demandar au diable ?

Òh ! Un tractor de cinquanta chivaus ! Que vau poder har enterpresa, e que’m ganharèi pro de sòus entà víver…

Ah ! E òc, mes lo vesin que n’aurà dus o, se’s tròba, un de dus cents chivaus, dab quate arròdas motoras, e tot aquò…

 

E tres jorns atau que’s passèn. E au cap de tres jorns, lo còp virnut, un eslambrec ! Quauqu’un de negue, de pelut, de cornut, de codut, de codut horcut, dabant eth : lo diable !

 

  • E donc, as causit ? ce ditz lo diable au praube.

  • Òc, diable ! ce responó lo praube. Qu’èi causit ! Creba’m un uelh, en t’ac pregar !

 

 

Pèir RECTORAN ( 1880-1952 )

Premier secrétaire perpétuel de

 l'Académie Gasconne de 1926

 

Carlito OYARZUN