NADAU DENS LAS ANNADAS TRENTA

 

A TARNÒS DAB L’ONCLE EMILI

 

 

 

Joan BOUHEBEN

 

 

 

 

 

Quin èra Tarnòs en mila nau cents trenta ueit au moment de Nadau. Jo qu’èri còisho e que frequentava l’escòla comuna e la glèisa per apréner lo catequisme e servir lam issa au curat pr’amor qu’èri clergon. Per la missa de miajanuèit qu’èram vint gojatòts a acompanhar lo curat a l’ofici.

 

 

 

Mila nau cent trente ueit qu’ei estat ua annada dificila per la populacion de nosta region dab chic de sòus, numerosas caumas per minjar, per simplemen víver, l’arribada de refugiats espanhòus huegent la revolucion e los bombardaments, qu’a calut lotjar tot aqueth monde en quauque endret e partatjar lo chic deu noste minjar. Que torni véder enqüèra la mia mairana, la mia mair e ua tanta har matalàs dab aprigas emplegadas perlas mulas el a caval e plenhadas de porgues d’indon. Urosament, aquera trista annada s’acabara per nos autes dab un chic de bonur, l’arribada de Montpellier de l’oncle Emili e de soa esposa Gabi.

 

 

 

Efectivament, lo vin quate de deceme, arron quate òras, un bronit terrible que’s hasè enténer sus la nacionau detz. Lo pairan que’m ditz : qu’es l’Emili qu’arriba, vas véder ! E qu’aperceboi un vehicule baishant la còsta de la maison comuna e l’oncle que saludava lo monde qu’èra au bòrd deu camin e que cridava : qu’es l’Emili, qu’es l’Emili, qu’arribe per véder l’Estève Daugareilh, son oncle. La veitura estancada devant l’ostau, tot lo quartièr s’amassa per admirar aqueth monstre d’acèr e de coeire, los gajatòts tutant dab l’enòrme tuta dab plaser. Per lo monde, qu’èra ua nautat, pr’amor a Tarnòs, la gent que coneishèvan sonque los bròs tirats per bueus, chivaus, mulas o asos.

 

 

 

L’emocion passada, e la veitura descargada dab vin de Corbières, botelhas de ròm e ústrias d’Arcachon, l’Emili que començè la serada dab lo pairan en tastant lo Corbières, las hemnas preparant lo repaish. La mairana qu’avè cosinat un bolhon de garia bien gras epora farcida, las ústrias d’Arcachon qu’èran servidas après lo bolhon. Lo dessert qu’èra « un nègre en chemise », pastis au chocolat de la mairana.

 

 

 

L’Emili qu’aimava hòrt lo bolhon de garia dab « uelhs » dehens e que’n gahava dus o tres còps. Après, com lo pairan, que hicava un hash de Corbières hens l’assieta curada e que hasè « Chabrot ». Après las ústrias, lo ton que començava a pujar e l’Emili que cantava « Carmen », « la Juive », « la Damnation de Faust », « Faust » … Lo pairan qu’aimava cantar eth tanben dab son hilh Maurici e au finau tota l’existéncia que cantava.

 

 

 

Lo dessert acabat, los gojatòts que s’assedèn sus los gradèrs d’un escalèr en husta bastit per lo pairan e qu’amiava au solèr on la familha hicaca pomas de terra, alh, escalonhas, indon … E aquí asseduts, qu’escotam las discussions deus pairs. A onze òras e miei quan la pendula sonava l’òra, lo monde que’s lhevava e lo pairan que cantava lo « Minuit chrétien », seguit per los invitats.

 

 

 

Puish, los còishos dab la mair e la mairana qu’anavan de cap a la gléisa per assistir a la missa. En aqueth moment, la gléisa qu’èra plenha de monde e jo, clergon qu’acompanhavi lo curat a l’ofici dab ua quinzena d’autes mainats. Qu’avè tres missas en seguint dinc a duas òras deumatin, lo jorn de Nadau. Per los clergons, la prauba Margòt Broustrat que preparava un bòl de chocolat plan caut. Qu’èra noste Nadau.

 

 

 

 

 

Bon Nadau a tots e bona annada.

 

Pèir RECTORAN ( 1880-1952 )

Premier secrétaire perpétuel de

 l'Académie Gasconne de 1926

 

Carlito OYARZUN