Cliquer ici pour revenir au sommaire du capitol

JOAN LO REI DEUS ESCARTAIRES

Amédée BARIS

Dilhèu, los ancians, e l'atz coneishut, lo Joan de Cazères qui aperavan lo rei deus escartaires landés. Un famós escartaire ! Totun, lo praube d'eth, qu'avó ua trista fin : los pès enmesclats dens la còrda, encornat per la tarribla Ramòna. Oh ! Qu'avó un bèth enterrament, dab un discors deu deputat ! Tot Casèras qu'èra aquiu.

Mes entertant, lo Joan, vestit deu son mei beròi bolero d'escartaire, tot lusent, la cinta roja atormerada autorn deu vente, lo pantalon blanc plan lissat, pujava au cèu.

Qu'arriba debans la pòrta deu Paradis e avisa Sent Pèir, aucupat a untar la sarralha.

• « Excusatz gran Sent Pèir, auretz pas tà jo ua petita plaçòta dens lo cèu ? ».

Sent Pèir s'arrevira :

• « N'ei pas jamei vist un òmi tant plan apelhat, ce marmoteja. E d'on es tu, es un Rei o un Princi, dab tant dauraduras e aqueth semblant de corona suu cap ? ».

• « Que soi Joan, l'escartaire landés ! »

• « Escartaire ?... Sent Pèir hè un saut de malícia. Mes, pelièr, sabes pas donc que tots los escartaires son excomuniats ? I a pas plaça entà tu, ací ! ».

Lo praube Joan qu'a bèth defende's, que n'a pas hèit arren de mau... Sent Pèir vòu pas sabe'n arren. Que truca sus ua campana e Lucifèr, lo diable, qu'arriba a hum de calhau, tà cercà's lo praube Joan. Lo diable qu'ei vestit de roja, dab un par de còrnas agudas e ua coda longa de set aunas. Los uelhs que'u luseishen de plaser.

- »Que i a entà jo ? »

• « Tè que't dau aquesta amna qui èra escartaire sus tèrra ».

• « Ah ! Qu'èra escartaire ? E be, me'u vau portar sus las còrnas ! ».

E, prenen un gran balanç, que's geta suu Joan. Mes aqueste n'èra pas lo rei deus escartaires pr'arren ! Que'u hè un escart com n'avèn pas jamei vist. Lucifèr hèi « hau », s'arrevira autan lèu e torna aborrí's cap ad eth. Mes lo Joan que te'u hè enqüèra ua finta mei bèra que la purmèra e atau, s'i torna tres quate, cinc, sheis còps...

Sent Pèir qu'espia aquò e pòt pas har de mensh que de trucar de mans. Los Sants qui èran pr'aquí s'aprèssan e que's botan a aplaudir tanben dab tots los deu Paradís, de Pontonx, Pomarez, Laluque, Mugron, tots los de las Lanas e de l'Armanhac e's botan a l'entorn e trucan de mas a tot copar !

Joan encoratjat, que hè tot çò qui pòt. Lucifèr, arreganhós, que boha, huma, trepeja e lança eslausias de tota part, s'i gaha dab tota la soa malícia mes arren n'ei hè. Mes lo praube Joan, a fòrça, que començava de's fatigar. Urosament, lo brave Sent Vincenç s'aprèssa, e's gaha a la coda deu diable e e's bota a shirgar.

• « Sus tèrra, ce ditz, que botan ua còrda a la vaca ; ací la luta n'ei pas parièra e dab ua vaca com aquesta ! ».

Autanlèu, tres o quate landés vienón dà'u ajuda. Lucifèr galopava pas autant vista e Joan podè tostemps har l'escart pro lèu. Còp sec, Lucifèr s'amassa e en s'arrevirant, gaha lo Joan dab la soa coda e que'u hè har lo vira-porquet. Autanlèu, que da un còp de cap, mes l'escartaire qu'èra malin : s'èra dejà virat dens la prova e Lucifèr s'en.honsè las còrnas dens lo sòu e s'i damorè plantat. Joan qu'avè ganhat !

S'avetz vist l'espectacle ! Sus la pòrta deu Paradis tots los Landés e's boten a cridar :

• « A l'escalòt ! A l'escalòt ! Cau balha'u un prèmi ! ».

Mes escalas ne n'i avè pas, sonque la de Sent Jacmes, plan tròp longa ! …

Entertant, lo bon Diu qu'èra arribat, atirat pr'aqueth horvari. Quan vedó lo Joan, qui ensajava de tornar gahar lo bohet, e tots los son Sents qui cercavan un prèmi, que disó :

• « Ne cercatz pas, jo que'u vau dar lo prèmi qui's merita ».

Que gahè la man deu Joan e se l'amiè au cèu !

Qu'auretz entenut la musica ! Los de Cazèras shiulavan la Cazerienne, los de Dax cantavan la Dacquoise e los Bearnés lo Cèu de Pau.

Se'n sovienen enqüèra, au cèu, de l'entrada au Paradís deu Joan, lo Rei deu escartaires landés. Mes que'vs e la contaràn miélher que jo, lahòra ; demandatz-la donc, quan i arrivitz. Lo mei tard qui pósquitz, plan segur !

N.B. : Hèita inspirada d'un recuelh de contas de

Joan Peyresblanques.

Cliquer ici pour revenir au sommaire du capitol